Çalışmak için yaşamak” değil, “yaşamak için çalışmak” felsefesi ile daha öğrenciyken üretime, öğrenmeye ve öğretmeye başlayan Dilara Gevrek Can bu sayıdaki konuğumuz… Halı dokumak, benim gözümde sadece bir zanaat değil; aynı zamanda bir kültür mirasını geleceğe taşımanın en anlamlı yolu” diyen tasarımcı, sahibi olduğu Studio 2’nin kendisine önce değerlerini hatırlattığının söyledi.
Öncelikle seni tanıyalım…
Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Geleneksel Türk Sanatları Fakültesi’nin Halı, Kilim, Kumaş ve Desenleri Tasarımı dalından mezun oldum. Çocukluğumdan bu yana resim ve sanata olan ilgim, lise yıllarında eğitim hayatımın yönünü değiştirmeme vesile oldu. İlk olarak farklı bir lisede eğitimime devam ederken, bu tutkumu geliştirmek amacıyla Grafik Tasarım bölümüne geçiş yaptım. Sanat yolculuğumda attığım adımlar, beni bugün eğitmenlik yapmaya yönlendirdi. Ancak bu yolculuk sadece benim çabalarımla değil, sanatın büyülü dünyasına duyduğum derin tutkuyla şekillendi. Son beş yıldır, kendi atölyemde hem geleneksel hem de çağdaş tasarım yaklaşımlarını birleştiren eğitimler veriyorum.
Halı ve dokuma senin için ne ifade ediyor?
Halı ve dokuma benim için geçmişle geleceği birbirine bağlayan bir köprü gibi. Kültürel mirasımızın en güzel sembollerinden biri. Her halı, sanki bir kitap gibi. İçindeki her desen, her motif, her ilmek bir hikaye anlatıyor. Ama bu hikayelerin en önemli kısmı, onları dokuyan ellerde gizli. Çünkü halıyı dokuyanlar aslında bu hikayenin ana karakterleri. O ipler, sadece bizi geçmişe bağlamakla kalmıyor; nenelerimizin, annelerimizin, kız kardeşlerimizin ellerini, yüreklerini ve hayallerini hissettiriyor. O halılar, kadınların hayatlarını, mücadelelerini ve hayallerini anlattıkları sessiz ama çok güçlü bir dil aslında.
Halı dokumak, benim gözümde sadece bir zanaat değil; aynı zamanda bir kültür mirasını geleceğe taşımanın en anlamlı yolu. Her motifin bir anlamı var; her rengin bir hissi, bir hikayesi var. Halılar, bir bölgenin kimliğini, bir ailenin hatırasını ya da bir halkın tarihini bize fısıldıyor. Ve işte bu yüzden, her halıya baktığımda sadece bir desen değil, bir hayat görüyorum.
Öğrenci iken atölye açtın ve ders vermeye başladın. Bunu nasıl başardın? Nasıl tepkiler aldın?
Erken yaşta atölye açmak ve eğitmenlik yapmak başlangıçta biraz alışılmadık bir durum olarak görüldü. Hem öğrenci olup hem de hoca olmak başlangıçta zor bir durum gibi görünse de, zamanla bunun bana çok büyük faydalar sağladığını fark ettim. Öğrencilerimle birlikte hem öğreniyor hem de onlara öğrendiklerimi aktarıyordum. Kısa süre içinde sektöre yönelik işler üretmeye başladılar ve bu beni çok mutlu etti.
Stüdyo2’den bahseder misin? Burada neler yapıyorsun? Neden bu isim?
Studio 2’de temel sanat eğitimi veriyorum. Derslerimiz devreler halinde işleniyor ve her devrede farklı bir konuya odaklanıyoruz. Başlangıç olarak, karakalem çalışmalarıyla temel çizim becerilerini geliştiriyoruz. Ardından renk teorisi, illüstrasyon, karakter tasarımı, özgün tasarım, tuval çalışmaları ve dijital sanat olarak Procreate programı üzerine devam eden bir sıralama izliyoruz. Bu devreler tamamlandıktan sonra, öğrencilerimiz özgün tablolar üretmeye ve farklı disiplinlerde çalışmalar yapmaya başlıyorlar.
Aslında Studio 2’nin ismi benim için çok özel bir anlam taşıyor. 2 tane “2” harfinin ters ve düz versiyonlarını görüyorsunuz. Bu simge benim için “şimdiki yaşam” ve “ahiret” arasındaki dengeyi temsil ediyor. Aklıma gelen ilk şey, mesleğimi devam ettirirken “çalışmak için yaşamak” değil, “yaşamak için çalışmak” felsefesini benimsemek oldu. Bu yolculukta, bazen insanlar çalışırken önceliklerini unutabiliyor ve mesleği merkeze alabiliyor. Ben ise merkezime inancımı ve maneviyatımı almayı tercih ettim. Studio 2, bana her zaman önce değerlerimi hatırlatıyor, ardından üretime geçiyorum.
Katıldığın sergi ve diğer organizasyonlardan bahseder misin?
Alaca Dokuma Grubu olarak, Esen Baydemir hocamızın desteğiyle çeşitli sergiler düzenledik. Tophane-i Amire’de gerçekleştirdiğimiz sergilerimizden birinde “Kuzu” adlı çalışmam sergilendi. Ayrıca, Antik Cisterna sergisinde dokuma eserim yer aldı. Base sergisinde ise “Cenin” adlı dokuma ve nakış çalışmalarım sanatseverlerle buluştu. Şu anda Kapadokya’da yapacağımız sergi için eser üretmeye hazırlanıyorum.
En son katıldığım Base sergisinde ise geleneksel dokuma ve nakış tekniklerini kullanarak insanın yaşam döngüsünü anlatmaya çalıştım. Bu çalışmada, doğum, yaşam ve ölüm arasındaki geçişi sembolize etmek amacıyla, geleneksel insan figürleri ve motifi olan “eli belinde” kadın motifi ve “hayat ağacı”, “kuş” motiflerinden faydalandım. Aynı zamanda, güncel bir sanat dalı olan illüstrasyonu da dokuma tekniğiyle birleştirerek çağdaş sanat ile birleştirmeyi hedefledim.
Oluşturduğum figürde insan, başlangıçta sperm formunda, hayatın ilk evresini simgeliyor. İnsan bedeninin cenin pozisyonunda bu dünyaya gelmesi, bu pozisyonun aynı zamanda sperme benzemesi ve Kur’an-ı Kerim harflerinden olan vav harfiyle ilişkilendirilmesi, geleneksel Türk sanatlarından insan motifine dönüşmesiyle anlam kazanıyor. Ardından, ölüme yaklaştıkça vücut, doğduğu pozisyona geri dönerek, kıvrılarak, buruşarak ve kamburlaşarak cenin pozisyonuna geçiyor. Bu geçiş, doğumdan ölüme kadar olan yaşam döngüsünü ve insanın bu dünyadan göçüşünü anlatıyor. Bu çalışmada amacım geleneksel sanatların geçmişten günümüze kadar gelen yalın dili ile modern sanatlardan olan illüstrasyon sanatının dilini geleneksel dokuma tekniği ile birleştirmek ve doğumu ölümü, yaşam döngüsünü anlatmak. İnsan doğar, yaşar ve ölür.
Son olarak neler eklemek istersin?
Güzel Sanatlar Fakültesi’nde olmak, sadece sanatsal anlamda değil, sektörü ve güncel trendleri takip edebilmek açısından da büyük bir avantaj sağladı. Disiplinli bir eğitimden geçmek, yaptığınız işin hem teknik hem de estetik olarak belli standartlara uygun olmasını sağlıyor. Sanatta alışılmış kalıpları kırmayı, farklı disiplinleri bir araya getirmeyi ve üretmeye devam etmeyi her zaman çok değerli buldum. Bence sanat, belli kalıplaşmış yargılardan çıkmalı. Çünkü farklı bakış açıları ve ifadeler sanatın zenginliğini oluşturuyor.
