Kültürel miras… Atalarımızdan bize kalan; hem geçmişimizi hem geleceğimizi aydınlatan değerlerimiz…
Tarih boyunca pek çok kültüre ev sahipliği yapan Anadolu, çok çeşitli ve zengin özelliklere sahip el sanatları açısından da bir merkez olmuştur. Çinicilikten seramiğe, taş işçiliğinden cam işlemeciliğe, ahşap oymadan bakırcılığa kadar birçok alanda dünya kültür mirasına zengin eserler sunan Anadolu insanı, dokumacılıkta da oldukça gelişmiştir.
Dokuma sanatında Adana Karaisalı Bölgesi ise önemli bir merkezdir. Karaisalı’da dokuma tezgâhlarında hem pamuk hem yün ipler kullanılıyor. Bereketli toprakların bulunduğu Çukurova Bölgesinde Adana, pamuk ambarı olarak bilindiğinden, Karaisalı’da pamuklu dokumaların olması kaçınılmaz. Bu konuyla alakalı kurulan Olgunlaşma Enstitüleri’nin kültürel mirasımızı nasıl araştırdığını Adana Olgunlaşma Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmen Aysel UZELER’den dinledik.
Olgunlaşma Enstitüleri kültürel değerlerimizi nasıl ortaya çıkartıyor?
Olgunlaşma Enstitüleri araştırmak, tanıtmak ve bu değerleri gelecek kuşaklara aktarmak için oluşturuldu. Biz Adana Olgunlaşma Enstitüsü olarak Çukurova Bölgesi’nde kültür mirasımıza bağlı kalarak geleneklerimizi sanatla buluşturuyoruz. Geleneksel Türk el sanatlarının benzersiz motiflerinden esinlenerek ürünler oluşturuyoruz.
Dokumacılık tarihini ülkemiz adına nasıl özetlersiniz?
Tarihin en eski dönemlerinden beri süregelen dokumacılıkta Anadolu insanı oldukça gelişmiştir. İlk insanların korunma ihtiyacı, sonraki dönemlerde ev ihtiyaçları, daha sonra maddi kazanç sağlama ihtiyacı dokuma kültürünün oluşmasında önemli unsurlar olmuştur. Tabi ki dokuma deyip geçmek de olmaz. Çünkü her dokuma her motif bir hikaye barındırır özünde. Doğumlar, ölümler, sevinçler, üzüntüler, aşklar… Anadolu insanı, hayatını yansıtmıştır dokumalarına desenlerine.
Çukurova bu anlamda ne kadar önemli?
Dokuma kültüründe beyaz altın diyarı Çukurova, önemli bir merkez olmuştur. Özellikle Adana, Karaisalı ilçesi… En bereketli topraklarda pamuklar ipe dönüşür, ipler Karaisalı dokumasına. İşte, bizim Karaisalı dokuması, sonrası bu sehpa örtüsü… Portakal ve çiçeği kokar burnunuza, pamuklar dokunur teninize. Çukurova’yı, Adana’yı anlatır bu sehpa örtüsü aslında. Gelenek yine bir sanatla buluşmuş olur atölyelerimizde.
Nasıl ürünler var bu dokumalar arasında?
Dokuma, çözgü ve atkı olmak üzere en az iki iplik grubunun belli kaidelere göre dik açı yaparak kesişmesinden oluşan bir tekstil ürünüdür. Meydana gelen iplik kesişmelerine ‘’Bağlama’’, ‘’Örgü’’ veya ‘’Dokuma’’ denir. Diğer bir deyimle her türlü iplikten çeşitli teknikler kullanılarak yapılan kumaş, triko, döşemelik, halı, kilim, keçe vb. parçalara verilen addır.
