Bazı insanların meslekleri babadan kalmadır. Bugün anneden kalma bir mesleğin hikayesini okuyacağız. Çocukluk yıllarında annesinin dokumalarını hayranlıkla izlemekle geçiren Miray Çakır Holoğlu, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Geleneksel Türk Sanatları Halı Kilim ve Geleneksel Kumaş Desenleri bölümünden mezun oldu ve İHİB’in düzenlediği halı tasarım yarışmasında 2.lik ödülünü aldı.
Öncelikle kısaca seni tanıyabilir miyiz?
1991 İstanbul doğumluyum. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Geleneksel Türk Sanatları Halı Kilim ve Geleneksel Kumaş Desenleri bölümünden mezun oldum. Öğrenciliğimin son iki senesini sektörün önde gelen firmalarında tasarım yaparak geçirdim. Okul ve iş hayatının son iki senede kesişmesi bana birçok fayda sağladı.
Okuldaki değerli hocalarımdan aldığım teorik bilgiler ile sektördeki bilgilerimi pekiştirdim. 2013 senesinde İHİB’in düzenlediği halı tasarım yarışmasında 2.lik ödülü aldım. Son 4 yıldır firmaların koleksiyon hazırlık süreçlerinde dijital halı tasarımcı olarak freelance hizmet vermekteyim.
Bir tasarım yaparken senin için olmazsa olmaz olan nedir?
Çalışılacak firmaları kendi iradesi doğrultusunda seçebilmek bence bir tasarımcı için büyük bir avantaj. Firma sahipleriyle koleksiyon sürecinde aynı dili konuşabilmek ve ortak payda da buluşabilmek tasarımlarımın ivmesini oldukça artıyor.
Kendimi ifade edebildiğim ve özgürce tasarımlarımı hayata geçirebildiğim firmalarla yıllardır iş birliği halindeyiz. Tabi ki de tasarım sürecinde ortaya konan ürün belirli bir amaca hizmet etmeli ve hangi kitleye hitap edecekse ona göre işlevsel olmalıdır. Yani kısacası ‘’özgür olmak’’ diyebilirim.
Öğrencilik hayatında ve sonrasında hangi akım ve tasarımcılar seni etkiledi?
“Sanat Güneşi” Zeki Müren’in zamanın ötesindeki avangard halı tasarımları öğrencilik yıllarımda beni çok etkilemişti. Sanatın toplum ya da sanat için değil birey için olduğunu hissettirmesi ve bizler gibi masa başında ticari kaygı duymadan motifleriyle kendini anlatması beni çok heyecanlandırmıştı. Cesur renkler ve bohem tarzı her tasarımında romantik kişiliğini yansıtıyor.
Halıyla nasıl tanıştın?
Halı ve dokumayla olan serüvenim annem sayesinde başladı. Çocukluğumda annem evde çalışan dokuma kumaş tasarımcısıydı. Evimizde büyük çalışma masasında eskizler, boyalar, iplik-kumaş materyal örnekleri hiç eksik olmazdı ve ortaokul hayatımın büyük bir kısmı annemin minik dokuma tezgahında yaptığı dokumaları hayranlıkla izlemekle geçti. Daha sonrasında lisede moda tasarımı eğitimi alarak renk, biçim, denge ve bütünlük ilkelerini başka bir dille yorumlamayı öğrendim. Sanata olan ilgi ve yeteneğimi keşfeden annem beni bu noktada çok güzel yönlendirdi. Şimdi ben evde bilgisayarda çalışırken 5 yaşındaki oğlum yanıma oturuyor, kendince mantıklı yorumlar yapıp benle tasarımlarımla alakalı sohbet etmeye çalıştığında kendi çocukluğumu görüyorum. Belki ileride bende çocuğuma ışık olabilirim.
Halı tasarlarken hangi adımları takip ediyorsun?
Tasarım hayatım boyunca, desen tasarımlarında uygulanabilirlik ve kullanılabilirliğin önemine dikkat ettim ve tasarımlarımda bu iki kritere özen gösterdim. Bir tasarıma başlamadan önce o halının hangi pazara hizmet edeceğini belirlemek gerekiyor. Çünkü pazarlanacak olan bölgeye göre renk ve desenler farklılık gösteriyor. Dijital halıda en önemli husus kesinlikle tasarım. Çünkü kullanılan malzeme diğer dokuma halılarında olduğu gibi farklı materyaller içermiyor. Dijital ortamda dokuma veya el halısındaki o amorf geçişleri sağlamak ve izleyiciye hissettirmek en büyük sırrım diyebilirim. Ayrıca makine halılarında kullanılan 8 veya 10 renk sınırlaması dijital halıda mevcut değil. Dijital dünyasında müthiş bir sonsuzluk var. Ama yine de kullandığım renkler ceviz, ayva, nar, cehri, palamut gibi renk veren bitkilerden elde edilen kök boya tonları oluyor.
Bol tramlar ve eskitmeler ekleyerek iki boyutlu bir yüzeyi üç boyutlu hale getirmeye çalışıyorum. Sergilenen tasarımımın izleyici tarafından ürüne dokunana kadar’’ acaba bu halı dokuma halısı mı yoksa dijital halı mı?’’ ikilemine düşürmek ve bu illüzyonu oluşturmak işimin en incelikli yanı.
Son dönemlerde dijital halıya olan ilgiyi bir tasarımcı olarak nasıl yorumluyorsun?
Günümüz döneminde dijital halıya erişile birlik oldukça kolaylaştı. Artık tüketici evine almak istediği bir ürünü fazla irdelemek istemiyor. Dijital halı da fiyat performansı açısından çok iyi olduğu için insanlar evine kırlent alır gibi fazla düşünmeden seneye belki yenisini alırım diyerek satın alıyor. Ayrıca anti bakteriyel ve makinede yıkanabilir olması en cezbedici özelliklerinde biri olabilir.
Gelecekte bugünümüz geçmiş olacak. Kendi halı mirasımızın geçmişindeki kültürüne yakışır bir biçimde ilerlememiz gerekiyor. Günümüz tasarımcılarının, çok önemli bir görevi olduğuna inanıyorum.
